Man láhkai sosiáladorvu sodjasa sámegielaide? Oahpásmuva sámegielat kela.fi-siidduide ja vástit máhcahatjearahallamii /Maht sosiaaltorvo sojá sämikieláid? Uáppáásm sämikielâlijd kela.fi-sijđoid já västid macâttâskoijâdâlmân / Mäʹhtt sosiaalstaan sååjj sääʹmǩiõlid? Tobdstõõđ sääʹmǩiõllsaž kela.fi-seiddõʹsse da vaʹstted maacctõskõõjjõʹsse

Man láhkai sosiáladorvu sodjasa sámegielaide? Oahpásmuva sámegielat kela.fi-siidduide ja vástit máhcahatjearahallamii

Kela sámegielat neahttasiiddut fállet dieđuid Kela ovdduin ja bálvalusain golmma sámegillii. Máhcahatjearahallamis don sáhtát muitalit iežat oaivila siidduid birra ja veahkehit min ovddidit daid.

Kela almmustahtii sámegielat neahttasiidduid jagiid 2019–2020 áigge. Neahttasiiddut sisttisdollet vuođđodieđuid Kela ovdduin ja bálvalusain davvisámegillii, anárašgillii ja nuortalašgillii. Siidduin muitaluvvo dan lassin Kela sámegielat áššehasbálvalusas, ja doppe gávdnojit maiddái sámegielat skovit, maid Kela lea almmustahttán. Siidduin almmustahttojit maiddái sámegielat dieđáhusat.

Sámegielat siiddut ovddiduvvojit máŋggagielat kela.fi-siidduid oassin. Siiddut beaividuvvojit jahkásaččat.

Kela lea almmustahttán sámegielat siidduin jearahallama, mainna dat čoaggá máhcahaga siidduid birra. Jearahallamii sávvojuvvojit evttohusat das, man láhkai siidduid galggašii ovddidit boahttevuođas.

- Mii Kelas hálidit diehtit dan, man láhkai leat lihkostuvvan muitalit Kela-áššiin sámegillii, muitala gulahallama áššedovdi Arja Jomppanen.

Jomppanen sávvá, ahte sámegielat áššehasat álggahivčče Kela ovdduide ja bálvalusaide oahpásmuvvama sámegielat siidduin. Dávjá deahtis vuođđodieđut rehkket áššehassii iežas ášši álgui bidjamii. Dárbbu mielde lassidieđuid oažžu Kela áššehasbálvalusas dahje suomagielat neahttasiidduin.

Sámegielat siiddut dorjot sámegielagiid Kela áššiiddikšuma

Sámegielat siiddut dorjot sámegielagiid iežasgielat áššiiddikšuma nu, ahte dat fállet Kela-sánádaga sihke Kela áššedovdiid ja áššehasaid ja maiddái Kela bargoguimmiid geavahussii. Sámegielat Kela-sánádat ovdána dan mielde, go ođđa sisdoalut olggosaddojuvvojit.

Kela bargá sámegielaid jorgalanáššiin ovttasbarggu Sámedikki sámegiela doaimmahagain. Ná sihkkarastojuvvo sánádaga ovttalašvuohta sierra oktavuođain neahttasiidduin áššiiddikšunbálvalussii ja skoviide.

Sámegielat siiddut leat Kela sámegielat diehtojuohkima váldokanála. Siidduin ledje jagi 2024 sullii 6 000 galledeaddji. Galledeaddjiidmearri lassánii 12 % ovddit jagi ektui.

Kela sámegielat bálvalusat vuođđuduvvet sámi giellaláhkii. Go sámegielat bálvalusat ja diehtojuohkin buoriduvvojit, de dainna figgojuvvo sihkkarastot, ahte sámegielat áššehasaid gielalaš vuoigatvuođat ja ovttaveardásašvuohta ollašuvvet Kela bálvalusain.

Vástit jearahallamii ja veahket min ovddidit siidduid

Kela lea rahpan sámegielat siidduin jearahallama, mainna dat čoaggá máhcahaga siidduid birra. Máhcahaga vehkiin Kela ovddida siidduid ain buorebun. Jearahallan lea rabas 12.3.–30.4.2025. Jearahallamii sáhttá vástidit davvisámegillii, anárašgillii, nuortalašgillii ja suomagillii.

Oahpásmuva sámegielat neahttasiidduide ja vástit máhcahatjearahallamii.

**********

Maht sosiaaltorvo sojá sämikieláid? Uáppáásm sämikielâlijd kela.fi-sijđoid já västid macâttâskoijâdâlmân

Kela sämikielâliih nettisiijđoh fäälih tiäđu Kela hiäđuin já palvâlusâin kuulmâ sämikielân. Macâttâskoijâdâlmist tun puávtáh muštâliđ jieijâd uáivil siijđoin já išediđ mii ovdediđ tom.

Kela almostitij sämikielâlijd nettisiijđoid iivij 2019–2020. Nettisiijđoin láá vuáđutiäđuh Kela hiäđuin já palvâlusâin tavesämikielân, anarâškielân já nuorttâlâškielân. Siijđoin muštâluvvoo meid Kela sämikielâlâš äššigâspalvâlmist, já tobbeen láá meid Kela almostittem sämikielâliih luámáttuvah. Siijđoin almostittojeh meid sämikielâliih tiäđáttâsah.

Sämikielâliih siijđoh ovdeduvvojeh uássin maaŋgâkielâlii kela.fi-siijđoid. Siijđoh peividuvvojeh jyehi ive.

Kela lii almostittám sämikielâlijn siijđoin koijâdâllâm, mon vievâst tot norá macâttâs siijđoin. Koijâdâlmân tuáivuh iävtuttâsâid tast, maht siijđoid kolgâččii pyerediđ puátteevuođâst.

– Mij Kelast lep perustum tast, maht mij lep luhostum muštâliđ Kela-aašijn sämikielân, muštâl viestâdem äššitobdee Arja Jomppanen.

Jomppanen tuáivu, ete sämikielâliih äššigâsah algâttiččii Kela hiäđoid já palvâlussáid uápásmem sämikielâlijn siijđoin. Távjá uánihis vuáđutiäđuh láá tuárvi, vâi äššigâs finnee jieijâs ääši joton. Táárbu mield lasetiäđuid finnee Kela äššigâspalvâlusâst tâi suomâkielâlijn nettisiijđoin.

Sämikielâliih siijđoh tuárjuh sämikielâlij Kela-ášástâllâm

Sämikielâliih siijđoh tuárjuh sämikielâlij jieijâskielâlii ášástâllâm falâmáin Kela-sánáduv sehe Kela äššitobdei já äššigâsâi já Kela kuoimij kiävtun. Sämikielâlâš Kela-sánádâh ovdán tađe mield, ko uđđâ siskáldâsah almostittojeh.

Kela parga sämikielâi jurgâlemaašijn oovtâstpargo sämitige sämikielâ toimâttuvváin. Návt visásmittoo sánáduv oovtlágánvuotâ sierâ ohtâvuođâin nettisiijđoin kidâ äššigâspalvâlmân já luámáttuvváid.

Sämikielâliih siijđoh láá Kela válduášálâš sämikielâlii viestâdem kanava. Siijđoin lijjii ive 2024 suulân 6 000 kuállejeijed. Kuállejeijeemeeri lasanij 12 % oovdeb ive háárán.

Kela sämikielâliih palvâlusah vuáđuduveh säämi kielâlaahân. Sämikielâlii palvâlem já viestâdem ovdedem ulmen lii visásmittiđ, ete sämikielâlij äššigâsâi kielâliih vuoigâdvuođah já oovtviärdásâšvuotâ olášuveh Kela palvâlusâin.

Västid koijâdâlmân já iššeed mii pyerediđ siijđoid

Kela lii lekkâm sämikielâlijn siijđoin koijâdâllâm, moin tot norá macâttâs siijđoin. Macâttâs vievâst Kela pyereed siijđoid ovdiist pyerebin. Koijâdâllâm lii áávus 12.3.–30.4.2025. Koijâdâlmân puáhtá västidiđ tavesämikielân, anarâškielân, nuorttâlâškielân já suomâkielân.

Uáppáásm sämikielâláid nettisijđoid já västid macâttâskoijâdâlmân.

**********

Mäʹhtt sosiaalstaan sååjj sääʹmǩiõlid? Tobdstõõđ sääʹmǩiõllsaž kela.fi-seiddõʹsse da vaʹstted maacctõskõõjjõʹsse

Kela sääʹmǩiõllsa neʹttseeid taʹrjjee teâđ Kela ouddõõzzin da kääzzkõõzzin koolm sääʹmǩiõʹlle. Maacctõskõõjjõõzzâst vuäitak särnnad mâiʹd joordak seeidain da vieʹǩǩted miʹjjid oouʹdeed tõn.

Kela õlmstõõʹtti sääʹmǩiõllsaid neʹttseeidaid iiʹjjin 2019–2020. Neʹttseeid âʹnne seʹst vuâđđteâđaid Kela ouddõõzzin da kääzzkõõzzin tâʹvvsääʹmǩiõʹlle, aanarsääʹmǩiõʹlle da nuõrttsääʹmǩiõlle. Lââʹssen seiddõõzzâst vuäʹpstet Kela sääʹmǩiõllsaž äʹššneǩ-kääzzkõõzzâst, da toʹben käunnʼje še Kela õlmstâʹttem sääʹmǩiõllsa lomaakk. Seiddõõzzâst õlmstââʹttet še sääʹmǩiõllsaid teâđtõõzzid.

Sääʹmǩiõllsaid seeidaid õõudâsviiǥǥât vueʹssen määŋgǩiõllsaž kela.fi-seiddõõzz. Seiddõõzz peeiʹvtet eeǥǥlanji.

Kela  lij õlmstâttam sääʹmǩiõllsaž seiddõõzzâst kõõjjõõzz, koin tõt nåårr maacctõõzz seiddõõzzâst. Kõõjjõʹsse tuäivat eʹtǩǩõõzzid tõʹst, mõõnn nalla seiddõõzz õõlǥči oouʹdeed puäʹđlvest.

– Mij Kelast haaʹleep tieʹtted tõn, mõõnn nalla leäʹp oʹnstam teâđted Kela-aaʹššin sääʹmǩiõlivuiʹm, särnn saaǥǥtõõzz äʹšštobddi Arja Jomppanen.

Jomppanen tuäivv, što sääʹmǩiõllsa äʹššneeʹǩǩ altteʹče tobdstõõttmõõžž Kela ouddõõzzid da kääzzkõõzzid sääʹmǩiõllsain seeidain. Täujja vuäʹnkõs vuâđđteâđ riʹjttje äʹššnekka jiiʹjjes ääʹšš aʹlǧǧe piijjma. Taarb mieʹldd lââʹssteâđ vuäǯǯ Kela äʹššneǩ-kääzzkõõzzâst leʹbe lääʹddǩiõllsain neʹttseeidain.

Sääʹmǩiõllsaž seiddõs tuärjjad sääʹmǩiõllsai Kela-äʹššummuž

Sääʹmǩiõllsa seeid tuärjjee sääʹmǩiõllsai jiiʹjjesǩiõllsa äʹššummuž taʹrjjeeʹl Kela-sannõõzz nuʹtt Kela äʹšštobddji ǥu äʹššniiʹǩǩi da Kela kuõiʹmi âânnmõʹšše. Sääʹmǩiõllsaž Kela-sannõs õuddan tõn mieʹldd, ǥu ođđ siiskõõzzid õlmstââʹttet.

Kela tuejjad sääʹmǩiõli jåårǥlâʹttemaaʹššin õhttsažtuâj sääʹmteeʹǧǧ sää′mǩiõl konttrin. Nääiʹt ainsmââʹttet sannõõzz ceâlaivuõđ jeeʹres õhttvuõđin neʹttseeidain äʹššeemkääzzkõʹsse da lomaakkid.

Sääʹmǩiõllsaž seiddõs lij tääuʹjmõsân Kela sääʹmǩiõllsa saaǥǥtõõzz kanaalân. Seiddõõzzâst leʹjje eeʹjj 2024 nuʹtt 6000 jooʹttjed. Jooʹttimieʹrr lâssni 12 % õõuʹdab eeʹjjest.  

Kela sääʹmǩiõllsaž kääzzkõõzz vuâđđâʹvve sääʹmǩiõll-läkka. Pueʹreeʹl sääʹmǩiõllsaž kääzzkõõzz da saaǥǥtõõzz põrggâp ainsmâʹtted, što sääʹmǩiõllsai äʹššniiʹǩǩi ǩiõlʼlaž vuõiggâdvuõđ da õõutverddsažvuõtt teâuddje Kela kääzzkõõzzin.

Vaʹstted kõõjjõʹsse da vieʹǩket miʹjjid pueʹreed seiddõõzz

Kela  lij ääʹvääm sääʹmǩiõllsaž seiddõõzzâst kõõjjõõzz, koin tõt nåårr maacctõõzz seiddõõzzâst. Maacctõõzz veäkka Kela pueʹrad seiddõõzz ääiʹjbuužž pueʹrben. Kõõjjõs lij äävai 12.3.–30.4.2025. Kõõjjõʹsse vuäitt vaʹstteet nuõrttsääʹmǩiõlle,aanarsääʹmǩiõʹlle da tâʹvvsääʹmǩiõʹlle da lääʹddǩiõʹlle.

Tobdstõõđ sääʹmǩiõllsaid neʹttseeidaid da vaʹstted maacctõskõõjjõʹsse.